Dit jaar herdenken we 60 jaar watersnoodramp in Zeeland. Met ruim 40 belangstellenden bezocht Havenvereniging Rotterdam het hiervoor ingerichte museum in Ouwerkerk en kregen zij veel achtergrond informatie over de omvang van deze noodlottige gebeurtenis. Aad Korzilius heeft dit verslag gezorgd.
Met 42 personen op 8 februari om 09.00 uur vertrokken naar het Watersnoodmuseum. Het was koud en een beetje glad bij aankomst in Ouwerkerk. Niet te vergelijken met 1953 natuurlijk. Wij werden hartelijk ontvangen door mevrouw Flora Post. Nadat wij genoten hadden van heerlijke koffie en uiteraard een bolus (wij waren tenslotte in Zeeland) kregen wij van Flora een duidelijke uitleg over de ramp van 1953. Je kunt dan horen dat ook mensen, die veel dachten te weten over de ramp, zich niet helemaal gerealiseerd hadden wat er allemaal heeft plaatsgevonden en hoe het herstel zich heeft voltrokken.
Achttienhonderd zesendertig slachtoffers waren bekend, maar Flora sprak van achttienhonderd vijfendertig plus een. Vooral dat laatste kwam hard aan. 1835 geregistreerde doden en de baby die op zaterdagavond werd geboren, die nacht verdronk en nooit werd aangegeven bij het bevolkings-register.
Flora vertelde ons over het geheel van het museum dat bestaat uit 4 Phoenix caissons waarin het museum is gevestigd. Deze caissons werden gebruikt om het oostelijke dijkgat bij Ouwerkerk te sluiten. Het 4e caisson werd op 6 november 1953 geplaatst. Deze caissons waren in de Tweede Wereldoorlog geproduceerd als golfbrekers voor een niet uitgevoerde landing van de geallieerden in Oostende en door de Nederlandse regering aangekocht voor 80.000 gulden per stuk (€ 36.302).
Het museum is als volgt ingedeeld in de kolossen oorlog en vrede.
Caisson 1: de feiten – de storm.
Caisson 2: de emotie – de daadkracht – de 4 caissons.
Caisson 3: de wederopbouw – de Deltawerken – de bewustwording.
Caisson 4: de toekomst – de museumwinkel.
Ir. Johan van Veen
Reeds in 1930 heeft deze briljante man aangegeven dat het slecht gesteld was met de bescherming tegen het geweld van de zee. Mede door de oorlog en andere prioriteiten kwam van zijn plannen weinig terecht. Eerst eind januari 1953 werden zijn plannen om de zeearmen te sluiten gehoord. De volgende dag was het echter raak.
Hoe knap deze ingenieur was blijkt er uit dat hij ook de zandbanken en ondiepten voor Hoek van Holland wilde gebruiken als bescherming. Zag hij de geboorte van de eerste en tweede maasvlakte ? Met veel ervaring vertelde Flora ons hoe de ramp zich voltrok tijdens de storm met windkracht 11, die 32 uur duurde en waarbij de dijken bezweken. Dat gebeurde niet alleen vanaf de zeekant, maar ook hoe bij eb, de dijken aan de andere kant werden beschadigd.
Na de voortreffelijke uitleg en het beantwoorden van de vragen bezochten wij zelf de tentoonstelling. In het eerste gedeelte stuit je op het vele verdriet en de ontbering die de mensen die nacht hebben meegemaakt. Veel foto’s en ontroerende verhalen en brieven. Teruggevonden spullen met herinneringen. Een horloge van een klein meisje – een jas die later werd teruggevonden en nog veel meer.
Behalve de 1.836 (1.835+1) doden zomaar enkele cijfers. 72.500 evacués – 3.000 woningen en 300 boerderijen verwoest. Diepe indruk maakten de namen van de slachtoffers die werden geprojecteerd en over het zand langzaam naar de zee stroomden. Er kwam veel hulp. Niet alleen uit Nederland maar eigenlijk vanuit de gehele wereld.
o.a. uit Australië – Argentinië – Nigeria en Colombia (koffie) en Jamaica. Na de ramp werd er al snel met de wederopbouw begonnen. Verleden heb je, de toekomst moet je meten. Een van de vele spreuken die wij tegen kwamen. Na de wederopbouw en het herstel werd er zoals wij konden zien veel aan de toekomst gedacht in de “veiligste delta van de wereld.”
Eind augustus 1953 waren alle dijken (enkele honderden gaten) hersteld en kon met het droogpompen worden begonnen. Het duurde echter tot november voor het 4e caisson hier werd geplaatst en ook deze polder drooggemaakt kon worden.
In het kenniscentrum zagen wij hoe wij ons in de toekomst kunnen weren tegen rampen en hoe wij het water moeten beheren. In Nederland krijgen wij er zelfs een koning voor. Wij zijn hiermee nooit klaar, want de zeespiegel stijgt en de bodem daalt. Wij konden alles zien.
Verleden heden en toekomst
Het was jammer, dat wij na afscheid van Flora Post niet even over de dijk konden wandelen. Het was te koud en te winderig!!!! Toch konden wij iets verderop nog genieten van het uitzicht over de Oosterschelde vanuit een warme bus. Op naar Zierikzee.
Aan de Vissersdijk werden wij in Grandcafe de Werf onthaald op een voortreffelijke lunch met voor de liefhebbers uiteraard verse Zeeuwse mosselen. Tijdens de terugreis over de dam vertelde een van onze gasten dat in een boerderij bij Burgh Haamstede een wetenschapper woonde, die een schelpenmuseum had ingericht. Ook vertelde hij nog enkele wetenswaardigheden over de omgeving.
Wij kunnen terugzien op een wetenswaardig en indrukwekkend bezoek. Met dank aan de Havenvereniging en vooral het nieuwe bestuurslid die de reis georganiseerd heeft en ons begeleidde n.l. mevrouw Judith Vles-Katz.
Met dank aan onze chauffeur Alex van L. de Jong die ons niet alleen gerieflijk vervoerde, maar ons ook in Zierikzee op een moeilijk bereikbare plaats voor een bus, precies voor het restaurant afzette en weer meenam.
Tot Flora Holland, de veiling in Naaldwijk.. (alweer Flora)
Aad Korzilius
Locatie
Scheepvaart en Transport College
Lloydstraat 300
Rotterdam Kaart niet beschikbaar
Nog geen lid?
Nog geen lid van de (Jong) Havenverening Rotterdam maar wil je graag eens kennismaken?