Veiligheid in de Rotterdamse haven

Prof. mr. Pieter van Vollenhoven geeft lezing over veiligheid en onafhankelijk onderzoek

‘Onafhankelijk onderzoek gaat me aan het hart’, waren de eerste woorden van prof. mr. Pieter van Vollenhoven, tijdens de lezing over Veiligheid op 14 november 2012 in de Lloydzaal van het STC. Hij sprak ze uit met een snik en een grote lach. ,,Mijn stem is weg, dus dat is de reden van mijn emotionele klank. Mocht deze lezing niet naar uw wens zijn, dan kunt u klagen bij Judith Vles van de Havenvereniging. Zij heeft mij ingehuurd. Ik dek me maar op tijd in, dat heet risicomanagement.’’

Met deze inleiding had Van Vollenhoven, oprichter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, de zaal met 200 man meteen op zijn hand, maar kwam ook meteen bij de strekking van zijn
verhaal. Op een amusante maar serieuze manier vervolgde hij zijn betoog. ,,Burgers hebben het recht op de waarheid. Onafhankelijk onderzoek is van groot belang en hoort thuis in een democratische samenleving. Natuurlijk is veiligheid ook een taak van de overheid, maar bedrijven en personen zijn medeverantwoordelijk. Dat er vaak onduidelijkheid is over de eigen verantwoordelijkheid, dat is zorgelijk. Veiligheid is vaak versnipperd, maar het is niets anders dan risicomanagement. Welke risico’s willen we beheersen? Wie is voor wat verantwoordelijk? Dat moet je helder hebben. Dit alles moet goed intern gecommuniceerd worden en daarna komt de controle door de eigen organisatie.’’

Wat Van Vollenhoven vaak ziet, is dat bedrijven zich niet aan de eigen veiligheidsvoorschriften houden. ,,Meestal gebeurt dit vanuit economische overwegingen. Dat is natuurlijk niet goed, maar soms wel begrijpelijk. Ik zou wel willen zeggen; als de wet- en regelgeving en de eigen regels niet kloppen, zorg dan dat deze worden aangepast,’’ aldus een bevlogen professor. ,,Ik streef niet naar nul procent risico, maar ik wil dat we kritisch zijn op onze eigen verantwoordelijkheid.’’

Inmiddels is Pieter van Vollenhoven al 22 jaar met het onderwerp Veiligheid bezig. ‘Zijn’ Onderzoeksraad is sinds 2005 een feit en dat is naar zijn eigen zeggen een wonder. ,,Niemand zat hier echt op te wachten, maar ik was standvastig en niet in de laatste plaats omdat ik betrokken was geraakt bij de gehandicaptensport. Het greep me aan dat bij 65 procent van de jongeren die dit was overkomen, het te wijten was aan een verkeersongeval.’’

,,Was het de moeite waard, vraagt u zich ongetwijfeld af,’’ vervolgt de professor. ,,Als er tegenwoordig een ernstig ongeluk gebeurt, gaat de eerste aandacht naar het slachtoffer. Daarna bekijken we wat er precies is gebeurd en wie er verantwoordelijk is. Onafhankelijk onderzoek is het enige onderzoek dat precies achterhaalt wat er is gebeurd, om daar vervolgens lering uit te trekken.’’

Met veel voorbeelden, over onder andere de NS, Chemie Pack, Turkish Airlines en de brand in een operatiekamer, vertelde Van Vollenhoven over de moeilijkheden waar de Raad keer op keer tegenaan loopt. ,,Van meet af aan wordt alles altijd ontkend. Daar wen je aan, maar je blijft je erover verbazen. Organisaties zitten nooit op de Onderzoeksraad te wachten. Natuurlijk wordt het gewaardeerd, maar desondanks willen de partijen er altijd de scherpe kantjes afhalen.’’ Met een grote lach besluit hij: ,,Een gaslek is een ongeval, maar het is een ramp als Van Vollenhoven langs komt!’’

Kijk voor nog meer foto's van deze avond in het Fotoalbum op de homepage.